فضيلت، آثار و فوايد تلاوت قرآن كريم

اَللّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَعَلى آبائِهِ في هذِهِ السّاعَةِ وَفي كُلِّ ساعَةٍ وَلِيّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَليلاً وَعَيْناً حَتّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فيها طَويلاً.

کد خبر : 238573

تعداد بازدید : 6730

فضيلت، آثار و فوايد تلاوت قرآن كريم

درجات بهشت بر اساس تعداد آيات قرآن تقسيم شده است و هر كس هر مقدار كه با قرآن آشنا باشد درجات بهشت را طى مى كند.
براى تلاوت قرآن كريم فضايل، آثار و فوايد دنيايى و آخرتى فراوانى بيان شده است: بارورى ايمان، صفاى دل، تخفيف گناهان، عبادت برتر، برخوردارى از ثواب فرشتگان و پيامبران، هم نشينى با فرشتگان، پيمودن درجات كمال و ترقى در بهشت، درمان بيمارى هاى روحى، رفع غم و اندوه، روشنايى ديدگان، مونس تنهايى، عمر با بركت، استجابت دعا، صفاى خانه، رفع عذاب از پدر و مادر و ... .
شايان توجه است كه پيمودن مراتب كمال قرائت، هم چون رسيدن به مرحله تدبّر و عمل، مستوجب كمال ثواب و رضاى الهى و دريافت خيرات بيشتر و بهتر مى شود.
اهميت و فضيلت قرائت قرآن تا چه اندازه است؟
براى قرائت قرآن، در كلمات گهربار پيشوايان معصوم(ع) فضايل و آثارى بيان شده كه موجب رشد و پرورش روح و روان آدمى مى شود. همين فضايل و آثار باعث گرديده كه تلاوت و قرائت قرآن از اهميت بسيارى برخوردار باشد. اكنون به برخى از اين فضايل و آثار اشاره مى كنيم:
1. سعادت مندى: پيامبر اكرم(ص) مى فرمايد: «اگر زندگى سعادت مندان و مرگ شهدا و نجات در روز جزا و امنيت در روز هراس و نور در روز ظلمت و سايبان در روز حرارتِ شديد و سيراب شدن در روز عطش و ارزش و سنگينى در روز سبكى اعمال را مى خواهى، پس قرآن را مطالعه كن، چرا كه قرآن يادآور خداى رحمان و حافظ از شيطان و عامل برترى در ترازوى اعمال است».^[1]
در حديث ديگر مى فرمايد: «هر كس قرآن بخواند، گويى به مرتبه پيامبرى رسيده است، جز آن كه بر او وحى نمى شود!».^[2]
2. بارورى ايمان: اميرمؤمنان على(ع) فرمودند: «بارورى و رشد ايمان با قرآن خواندن به دست مى آيد».^[3]
3. استجابت دعا: امام حسن مجتبى(ع) فرمود: «هر كس قرآن بخواند ـ بلافاصله يا با كمى تأخير ـ دعايش مستجاب خواهد شد».^[4]
4. نورانيت و افزودن خير و بركت خانه: پيامبراكرم(ص) فرمود: «خانه هايتان را با تلاوت قرآن نورانى كنيد و آن ها را هم چون يهود و نصارا ـ كه نماز و عبادت را در خانه ها تعطيل كرده، تنها در كنيسه و كليسا انجام مى دهند ـ به گورستان تبديل نكنيد. هنگامى كه در خانه اى زياد قرآن خوانده شود، خير و بركت آن فزونى يابد و اهل خانه مدت ها از آن لذت خواهند برد و همان گونه كه ستارگان براى زمينيان مى درخشند، [اين خانه] نيز براى آسمانيان مى درخشد».^[5]
5. غفران گناهانِ پدر و مادر: امام صادق(ع) مى فرمايد: «خواندن قرآن از روى مصحف، عذاب پدر و مادر را سبك مى كند، گرچه كافر باشند».^[6]
6. افزايش مدّت بينايى: امام صادق(ع) فرمود: «هركس قرآن را از رو [با نگريستن بر آيات] بخواند، از بينايى اش براى مدت طولانى لذت خواهد برد».^[7]
7. آميخته شدن قرآن با گوشت و خون قارى: امام صادق(ع) فرمود: «هر جوان مؤمنى كه قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خونش آميخته خواهد شد».^[8]
8. صفاى دل: پيامبراكرم(ص) فرمود: «بدون شك اين دل ها زنگار مى گيرند; هم چنان كه آهن زنگ مى زند. عرض شد: صيقل آن به چيست؟ فرمود: قرائت قرآن».^[9]
9. بهترين عبادت: پيامبر(ص) فرمود: «بهترين عبادتِ امتِ من، تلاوت قرآن است».^[10]
10. بخشش گناهان، نوشته شدن حسنه و پاك شدن گناهان.^[11]
چرا در شب هاى ماه مبارك رمضان، قرائت سوره هاى خاصى از قرآن كريم، تأكيد شده است (مثل: خواندن سوره عنكبوت، دخان و ...) كه خواندن آن ثواب بيشترى دارد؟
تلاوت قرآن كريم، در همه حال ارزشمند است، زيرا همه قرآن، كلام خداست و خواندن همه سوره ها فضيلت و ثواب دارد، در عين حال، خواندن بعضى از سوره ها در بعضى اوقات ـ به دليل مصالحى كه خداوند و چهارده معصوم(ع) از آن آگاهند ـ ثواب بيشترى دارد.
منظور اين روايات، فقط خواندن آيات نيست، بلكه خواندن، مقدمه اى براى فهم قرآن است و درك آن نيز در جاى خود، مقدمه اى براى محقق ساختن دستورهاى آن در زندگى فردى و اجتماعى است. به طور قطع، اگر مسلمانان از مفاد سوره هاى قرآن در زندگى خود الهام بگيرند، همه پاداش ها و خواسته هاى مشروع دنيا و آخرت را از آن خود خواهند كرد.
سفارش پيامبر و امامان معصوم(ع) به خواندن برخى سوره ها در اوقات خاص، مسلّماً حكمت هايى دارد كه ممكن است عقل بشر به برخى از آن ها نرسد، ولى مهربانى و لطف خدا و اوليايش مانع از آن مى شود كه بشر از آثار خير مخفى بر خود محروم گردد. ضمن اين كه يكى از اسباب تأكيد بر قرائت سوره دخان در شب قدر، مطرح شدن شب قدر در آن سوره است.
بنابراين، همه سوره ها و آيات قرآن را بايد خواند و در آن تدبّر كرد، ولى بهتر است به سوره اى كه آثار ذكر شده براى آن، متناسب با نياز انسان باشد، متوسل شد.^[12]
بهترين مزد و ثواب براى قاريان قرآن، از نظر قرآن چيست؟
قرآن كريم مى فرمايد: (اِنَّ الَّذينَ يَتلونَ كِتـبَ اللّهِ واَقاموا الصَّلوةَ واَنفَقوا مِمّا رَزَقنـهُم سِرًّا وعَلانِيَةً يَرجونَ تِجـرَةً لَن تَبور * لِيُوَفِّيَهُم اُجُورَهُم ويَزيدَهُم مِن فَضلِهِ اِنَّهُ غَفورٌ شَكور);^[13] كسانى كه كتاب الهى را تلاوت مى كنند و نماز را به پاى مى دارند و از آن چه به آنان روزى داده ايم، پنهان و آشكار انفاق مى كنند، تجارتى[ پر سود] و بى زيان و خالى از كساد را اميد دارند. [آن ها اين اعمال صالح را انجام مى دهند]تا خداوند اجر و پاداش كامل به آن ها دهد و از فضلش بر آن ها بيفزايد كه او آمرزنده و شكرگزار است.
بديهى است كه منظور از تلاوت در اين جا، قرائت سطحى و خالى از تفكر و انديشه نيست، بلكه خواندنى است كه سرچشمه فكر و انديشه و در نتيجه، عمل صالح باشد. در روايات اسلامى نيز به برخى از پاداش هاى قاريان قرآن اشاره شده; از جمله:
خداوند به قارى قرآن پاداش عظيمى خواهد داد. پيامبراكرم(ص) فرمود: «هر كس براى رضاى خدا و آگاهى عميق در دين، قرآن بخواند، ثواب فرشتگان و انبيا و رسولان را خواهد داشت».^[14]
امام كاظم(ع) مى فرمايد: «درجات بهشت به اندازه آيات قرآن است. به قارى قرآن گفته مى شود: بخوان و[ در مراتب بهشت] بالا برو. سپس مى خواند و مقامش بالا مى رود».^[15]
اگر قرآن را با صوت بخوانيم اجرمان چه قدر است؟ و اگر بدون صوت بخوانيم چه طور؟
مقدار اجر و ثواب را خدا مى داند. پيامبراكرم(ص) مى فرمايد: «قرآن را با صوت هاى خويش زيبايى بخشيد، زيرا صوت زيبا بر زيبايى قرآن مى افزايد.»^[16]
با توجه به اين كه آيات قرآن سخنان خداوند است و خدا از اول كامل بوده، پس ارزش گذارى آيات قرآن براى چيست كه فلان سوره ثواب بيشترى دارد؟ (در مفاتيح اين ارزش ها آمده است).
بايد دانست اگر تفاوتى در سوره ها از نظر ارزش، وجود داشته باشد، به كامل بودن خدا ارتباطى ندارد، چرا كه ممكن است خداى متعال و حكيم از روى حكمت و به جهت مصلحت، بعضى از سوره ها را از نظر فصاحت و بلاغت يا مفهوم و محتوا بر بعضى ديگر و يا بعضى از آيات را بر بعضى ديگر برترى داده باشد; همان طور كه در خلقت انسان ها، بعضى از آن ها را بر برخى ديگر ـ مانند انبيا بر مردم عادى ـ برترى داده است. هر يك از آيات يا سوره هاى قرآن به گل هايى مى ماند كه بوى دل رباى مخصوص خويش دارد.
ممكن است نسبت به يك سوره توجه خاصى شده باشد كه اين مطلب با بررسى اهداف و مقاصد آن سوره تا حدى روشن مى شود; مثلا اگر سوره اى به مسائل اخلاقى در سطح عمومى مردم و جامعه پرداخته باشد، مانند سوره نور و آيات حجاب، چون عموم مردم درگير اين مسائل اند، نسبت به اين سوره توجه خاصى شده است. سوره هاى ديگر نيز با توجه به مقتضاى مفاهيم آن و نياز جامعه و عموم مردم مورد توجه خاص قرار گرفته است.
بنابراين شناخت مفاهيم يك سوره و درك نياز جامعه و مشكلات آن مى تواند به روشن شدن علل اين ارزش گذارى ها كمك كند. از طرفى بايد دانست كه برخى از روايات وارده در مورد ارزش و خاصيت سوره ها، بى پايه و بى اعتبار است; چنان كه «مير سيدشريف جرجانى» در حواشى كشاف در آخر «تفسير فاتحة الكتاب» و «ابن الجوزى» در الموضوعات و «سيوطى» در اللئالى المصنوعه اكثر احاديثى كه از «ابىّ بن كعب» در فضايل سوره ها نقل شده كذب و موضوع (جعلى) مى داند.^[17]
لطفاً درباره خواندن قرآن و آثار آن در زندگى انسان و اين كه انسان با خواندن قرآن چه پيشرفت هايى مى تواند در زندگى داشته باشد، توضيح دهيد.
قرائت قرآن در زندگى مسلمان، آثار زيادى مى تواند داشته باشد; از جمله:
1. قرائت قرآن، ذكر خداوند است. با ذكر خدا دل ها آرام مى گيرد. آرامش روحى، زندگى روزمره انسان را به سوى خوش بختى سوق مى دهد.
2. چون قرآن، قانون اساسى اسلام است با خواندن و توجه به معانى قرآن مى توان به رفتار و چگونه زيستن خود شكل داد.
3. قرائت قرآن، شعار اسلام است و پيامبر و امامان معصوم به قرائت قرآن با صداى بلند، در مكان ها و زمان هاى مختلف و آهنگ خوش تأكيد داشته اند، لذا قرائت قرآن مى تواند موجب تقويت دين و نظام اجتماعى مسلمانان گردد.
4. حفظ و قرائت قرآن، موجب تقويت حافظه مى گردد و در نتيجه در زندگى مسلمان تأثير مى گذارد و موجب پيشرفت در كارهاى علمى او مى گردد.
از ذكر آثار ديگر صرف نظر مى كنيم و شما را به خواندن روايت هاى نورانى اولياى معصوم(ع) در اين باره ارجاع مى دهيم.^[18]
آيا مطالب كتاب هايى كه در آن ها نوشته مثلاً اگر فلان آيه را هزار مرتبه بخوانى، به مكه مى روى يا اگر فلان آيه را بر روى بازو ببندى موجب قدرت مى شود، درست است؟
1. قرآن كريم، مايه هدايت و رحمت است.^[19] اين كتاب شريف و كلام لطيف، مربّى و راهنماى انسان در رسيدن به كمال نهايى و نزديك شدن به خداست و او را به سوى خير و سعادت سوق مى دهد. هدف اصلى و مهم ترين فايده آن، انسان سازى و تربيت بشر است. فوايد و آثار ديگر، هدفى فرعى به حساب مى آيند.^[20]
2. اصل اين كه خواندن سوره ها و آيات قرآن، آثار و فوايد خاصى دارد، جاى شك و ترديد نيست و در اين مورد روايات، تواتر معنوى دارند، امّا در هر مورد بايد به روايت معتبر استناد كرد; يعنى اگر بخواهيم بگوييم فلان سوره يا آيه فلان اثر يا فايده را دارد، بايد با استناد به روايت معتبر چنين سخنى را بگوييم.
3. در برخى روايات آمده است كه خواندن و قرائت سوره هاى قرآن، فوايد متعددى دارد; از جمله: امام صادق(ع) فرمود: «كسى كه همه روزه، قرائت سوره عمّ يتساءلون را ادامه دهد، سال تمام نمى شود، مگر اين كه خانه خدا را زيارت مى كند»^[21] و نيز فرمود: «هر كس به خواندن سوره مريم(س) مداومت كند، از دنيا نخواهد رفت، مگر اين كه خدا به بركت اين سوره، او را غناى نفس مى بخشد و از نظر مال و فرزند بى نياز مى كند».^[22]
منظور اين روايات، فقط خواندن آيات نيست، بلكه خواندن، مقدمه اى براى فهم قرآن است و درك آن نيز در جاى خود، مقدمه اى براى محقق ساختن دستورهاى آن در زندگى فردى و اجتماعى است و به طور قطع اگر مسلمانان از مفاد سوره هاى قرآن در زندگى خود الهام بگيرند، همه پاداش ها و خواسته هاى مشروع دنيا و آخرت را از آنِ خود خواهند كرد.^[23]
4. يكى از عوامل مؤثر در سرنوشت انسان، خواندن قرآن و دعا است، امّا خداوند حكيم براى هدايت بشر به كمال، عوامل و اسباب ديگرى نيز مانند: عقل، علم، مشورت، كمك گرفتن از وسائل عادى، دارو و درمان، پرهيز از چيزهايى كه بر جسم و جان [روح] انسان تأثير منفى دارد و ... را آفريده و آيات قرآن نيز انسان را به كمك جستن و بهره مندى از اين اسباب، سفارش فرموده است.^[24]
زندگىِ ما چگونه و به چه علت با خواندن قرآن زيبا مى شود؟
اگر ما به آثار خواندن قرآن توجه و قرآن را مانند دوستى در زندگى انتخاب كنيم، آياتش را بخوانيم و در معانى آسمانى اش تفكر كنيم، پس از مدتى زندگى مان سرشار از نور، روشنايى، طراوت و زيبايى خواهد شد.
ما در نيايشى پيش از تلاوت قرآن از خدا مى خواهيم: «خدايا! رغبت مرا به قرآن افزون گردان و آن را مايه روشنايى ديده و درمانِ بيمارى هاى دل و از بين رفتن غم و اندوه من قرار ده. خدايا! زبانم را به خواندن قرآن بيارا و چهره ام را با آن زيبا، بدنم را با آن قدرتمند و ترازوى اعمالم را سنگين كن».
و در نيايشى كه هنگام ختم قرآن مى خوانيم، به خداوند مى گوييم: «خدايا! قرآن را در دنيا همراه ما، در گور انيس ما، در قيامت شفاعت كننده ما، بر پُل صراط مايه روشنايى، در بهشت هم نشين، در برابر آتش دوزخ پوشش و براى اجراى كارهاى نيك، راهنماى ما قرار ده».^[25]
آيا قرآن براى تمامى امور زندگى به درد ما مى خورد؟
قرآن براى همه امور زندگى انسان پيام دارد; خود مى گويد: (ونَزَّلنا عَلَيكَ الكِتـبَ تِبيـنـًا لِكُلِّ شَىء);^[26] ما قرآن را كه براى هر چيز بيانى است بر تو نازل كرديم. در جاى ديگر مى گويد: (ما فَرَّطنا فِى الكِتـبِ مِن شَىء);^[27] ما هيچ چيز را در اين كتاب فروگذار نكرديم. از آن جا كه قرآن، مشعل نور و كتاب هدايت است، پرتو نورش را تا آن جا كه مى خواهد هدايت كند، مى تاباند. البته اين به آن معنا نيست كه ما از قرآن انتظار داشته باشيم راه هواپيماسازى يا كشف بيمارى هاى سخت و ساختن موشك هاى قاره پيما را نيز آموزش دهد، زيرا قرآن، كتابِ آموزش هواپيماسازى يا موشك سازى و يا... نيست، امّا در همه اين زمينه ها حرف هايى براى گفتن دارد. اولين سوره اش انسان ها را به خواندن دعوت مى كند: (اقرأ باسم ربّك).
گرفتارى بزرگ انسانِ امروز، نداشتن و يا ساختن سلاح هاى پيشرفته نيست; گرفتارى بزرگ او آن است كه نمى داند از اين ابزارها چگونه استفاده كند. قرآن راه درست استفاده كردن از همه امكانات و ابزار زندگى را به انسان مى آموزد. به او مى آموزد كه با كشف آهن، آن را در راه منافع مردم به كار گيرد: (واَنزَلنَا الحَديدَ فيهِ بَأسٌ شَديدٌ ومَنـفِعُ لِلنّاسِ);^[28] ما آهن را آفريديم كه در آن نيروى سخت و منافعى براى مردم وجود دارد، نه در راه نابودى و كشتار آنان: (ولا تَقتُلُوا النَّفسَ الَّتى حَرَّمَ اللّه...);^[29] و كسى را كه خداوند كشتن آن را حرام شمرده نكشيد.
اگر از آغاز تا پايان به آيات و سوره هاى قرآن نظرى بيفكنيم، خواهيم ديد كه قرآن، بهترين شيوه ها را براى زندگى دنيايى همراه با سعادت به انسان ها نشان داده است. زندگى همراه با عزت، سربلندى، برادرى و بزرگوارى، نه همراه با ظلم و بيداد و ستم.
مى گويند: قرائت قرآن يكى از واجبات است و بايد قرآن را خواند. ما هم مى خوانيم، ولى چرا حال ما كه قرآن مى خوانيم با آن كسى كه نمى خواند فرقى نمى كند؟ من كه قرآن مى خوانم در امتحانات خود موفق مى شوم و آن هم كه قرآن نمى خواند، در امتحانات خود موفق مى شود، پس چه فايده اى دارد؟
خداوند متعال مى فرمايد: (فَاقرَءواْ ما تَيَسَّرَ مِنَ القُرءان);^[30] هر چه از قرآن ميسّر مى شود بخوانيد.
قرآن، كتاب الهى و وسيله نجاتى است كه از طرف خداوند براى هدايت و تكامل انسان ها نازل شده است، تا آن را بخوانند و بفهمند و با عمل به دستورهايش رستگار و سعادت مند شوند.
بايد توجه كرد هر عملى اثر خاصى دارد. خواندن و انس با قرآن آثار فراوانى در انسان دارد و باعث رشد معنوى و بركت و موفقيت بيشتر در كارهاى وى مى شود و در نهايت، به بهترين راه هدايت مى شود، ولى اثر آن قبول شدن در امتحان نيست و اين گونه نيست كه هر كس قرآن نخواند در امتحان قبول نشود. قبول شدن در امتحان اثر و ثمره سعى و تلاش و كوشش انسان است. هر كس سعى و تلاش كند، درسش را خوب بخواند، امتحان را خوب پاسخ بدهد، قبول خواهد شد و هر كس تنبلى كند و درسش را نخواند در امتحان موفق نخواهد شد; چنان كه خداوند مى فرمايد: (واَن لَيسَ لِلاِنسـنِ اِلاّ ما سَعى * واَنَّ سَعيَهُ سَوفَ يُرى);^[31] و اين كه براى آدمى پاداشى جز آن چه با كوشش خودش انجام داده نخواهد بود * و البته انسان پاداش سعى و عمل خودش را به زودى خواهد ديد.
بنابراين شما كه قرآن مى خوانيد، از بركات و آثار خاص آن بهره مى بريد كه هزاران بار ارزشمندتر از قبولى در امتحان و مانند آن است، در حالى كه آن ها كه از قرائت قرآن محرومند از اين آثار و بركات بى نصيبند.
آيا با خواندن قرآن مى توانم در درس هايم موفق بشوم؟
با توجه به اين كه داشتن حافظه قوى براى موفقيت در درس ها مؤثر است، خواندن قرآن^[32] و حفظ آن هم يكى از عوامل تقويت حافظه به شمار مى رود. پس خواندن و حفظ قرآن، خود باعث موفقيت در درس ها مى شود; چنان كه تجربه دانش آموزان قارى و حافظ قرآن هم اين مطلب را تأييد مى كند.
بايد توجه داشت كه خواندن وحفظ قرآن نبايد فرد را از تلاش و كوشش در درس ها باز دارد، بلكه بايد با برنامه ريزى منظم، هم به كارهاى قرآنى و هم به كارهاى درسى برسد.
الف) چه سوره اى را بهتر است براى اموات بخوانيم؟ ب) چگونه نيت كنيم؟ ج) آيا مى توان ثواب خواندن قرآن را به روح مقدس يكى از چهارده معصوم(ع) هديه كرد؟
الف) خواندن هر سوره اى از قرآن براى مردگان مفيد و داراى ثواب است، ولى امامان معصوم(ع) فرموده اند: بهتر است كه سوره هاى: «الرحمن»، «يس»، «جمعه»، «قدر»، «معوّذتين» (ناس و فلق)، «اخلاص»، «مُلك» و يا «آية الكرسى» و ... خوانده شود.^[33]
ب) هنگام خواندن قرآن براى شخصى كه از دنيا رفته، همين كه نيت كنيد براى او مى خوانم كافى است. اگر شخصى قرآن را براى ثواب بردن خودش تلاوت مى كند، بايد به قصد قربت و نزديك شدن به خداوند باشد و اگر براى كسى ديگر و به نيابت از شخص مرده مى خواند و مى خواهد ثواب قرائت را به روح اموات هديه كند، باز قصد قربت به خداوند متعال لازم است. به اين ترتيب كه قرآن را به قصد قربت به خداوند متعال تلاوت كند و ثواب آن را به روح اموات هديه نمايد.^[34]
ج) بله، مى توان ثواب قرآن و اعمال خير و نيك را به روح مقدس پيشوايان معصوم(ع) هديه نمود و اين كار موجب مى شود ثواب عمل، چند برابر شود.
آيا مى شود معناى قرآن را به جاى خود قرآن خواند و آيا ثواب آن دو يكى است؟
اگر بخواهيم از علوم و معارف بى كران قرآن بهره ببريم، شايسته است به ترجمه و تفسير آن توجه كنيم، تا در پرتو نور معارف الهى و عمل به آن ها اجر و ثواب دنيايى و آخرتى را نصيب خود گردانيم.
بايد بدانيم كه خواندن متن عربى قرآن، ثواب ويژه دارد و خواندن ترجمه قرآن، جاى آن را نمى گيرد. يكى از مسائلى كه در قرآن و روايات پيشوايان معصوم، مورد تأكيد فراوان قرار گرفته، خواندن و تلاوت قرآن كريم است و اين عمل، يكى از سنت هاى حسنه اى است كه علما و اوليا و بزرگان دين در طول تاريخ اسلام، به آن اهميت زيادى داده و بر آن تأكيد كرده اند; گو اين كه خواندن قرآن، سخن گفتن با پروردگار و شنيدن سخنان حضرت ذوالجلال است كه نه تنها ثواب و اجر دارد، بلكه زنگار را از دل ها زدوده، قلب ها را احيا و از فحشا و منكر منع مى كند. هر چند حقّ تلاوت، منحصر به خواندن نمى شود، امّا خواندن و عمل كردن مكمل يك ديگرند. و اگر عمل كردن و حتى خواندن معناى آن، همراه با تلاوت نباشد، قلب انسان به تدريج مى ميرد و يا مانند آهن زنگ مى زند. در آيه اى از قرآن (إنّ الّذين يتلون كتـب اللّه و أقاموا الصّلوة...) خواندن كتاب خدا مقدم بر نماز و زكات و انفاق آمده است. اميرمؤمنان(ع) يكى از صفات پرهيزكاران را تلاوت قرآن شمرده است.^[35]
پيامبر اكرم(ص) فرموده اند: برتو باد به خواندن قرآن، چرا كه خواندن قرآن، كفّاره گناهان و نگهدارى از آتش و امان از عذاب آخرت است».^[36]
در خود قرآن، با الفاظ مختلف به خواندن قرآن دستور داده شده; براى مثال: (فاقرءوا ما تيسّر منه); آن چه مى توانيد از آيات قرآن را بخوانيد.^[37]
هدف از خواندن قرآن و حفظ آن چيست؟
هدف از خواندن قرآن، هدايت شدن و رسيدن به سعادت دنيوى و اخروى است. خواندن و حفظ قرآن نتايج بسيارى دارد كه ما تنها بخشى از آن را ذكر مى كنيم.

الف) تدبر و تفكر در قرآن:

يكى از هدف هاى يادگيرى و حفظ قرآن، تدبر در آن است. قرآن كريم خطاب به پيامبر اكرم(ص) مى فرمايد: «كتابى مبارك بر تو فرو فرستاديم تا در آياتش تدبر (و انديشه) كنند و خردمندان از آن پند گيرند».^[38]

ب) تبرك به قرآن و به دست آوردن ثواب:

در اين مورد تشويق ها و تأكيدهاى فراوانى از معصومين(ع) رسيده است:
1. امام صادق(ع): «قرآن عهد خداوند و فرمان اوست بر خلقش، پس بر مسلمان شايسته است در اين عهد خداوند نظر كند و روزى پنجاه آيه از آن را بخواند».^[39]
2. امام صادق(ع): «براى مؤمن سزاوار است قبل از مرگ، قرآن را فرا گيرد يا در كار ياد گرفتنش باشد».^[40]
3. امام صادق(ع): «هركس قرآن را از روى [متن عربى] آن قرائت كند، نور چشمش زياد مى شود ...».^[41]

ج) عمل كردن به قرآن:

امام صادق(ع) فرمود: «حافظ قرآن كه به آن عمل كند، در آخرت با فرشتگان پيام آور و نيك رفتار خداوند[ هم نشين] است».^[42]
آيا با توسل به قرآن مجيد مى توانيم معنويت را در وجودمان بارور كنيم; به نحوى كه بتوانيم به مراحل بالاى كمال و تزكيه نفس برسيم؟
خداوند متعال مى فرمايد: (ونُنَزِّلُ مِنَ القُرءانِ ما هُوَ شِفاءٌ ورَحمَةٌ لِلمُؤمِنين); و ما آن چه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است، از قرآن نازل مى كنيم... .^[43]
خداوند متعال قرآن را شفاى آن چه در دل ها و افكار است و نيز شفاى بيمارى هاى جسمانى، معرفى فرموده است. ذات قرآن شفاست و هرگز مرضى در آن راه نمى يابد. اگر شخصى به قرآن مراجعه كرد، بدون شفا و درمان باز نمى گردد; چنان كه حضرت على(ع) مى فرمايد: «از اين كتاب بزرگ الهى و آسمانى براى بيمارى هاى خود شفا و براى حل مشكلاتتان يارى بطلبيد، چون در اين كتاب، درمان بزرگ ترين دردهاست ...».^[44]
هر كس به محضر قرآن شرفياب شود و آن را بفهمد و بپذيرد و عمل كند، به طور قطع مرض هاى درونى اش از بين مى رود. افزون بر اين، قرآن كريم در مقام پيش گيرى مرض نيز با بيانى رسا و متين سعى مى كند تا انسان ها به امراض فكرى و قلبى دچار نشوند.
قرآن مجيد، هم ضعف ها و مرض هايى را كه مربوط به حكمت نظرى است، با برهان شفا مى دهد و هم بيمارى هايى را كه مربوط به حكمت عملى است، با تهذيب و تصفيه دل، بهبود مى بخشد. قرآن كريم تمام بيمارى هاى اعتقادى و اخلاقى انسان را درمان مى كند: جهل را كه بدترين بيمارى درونى است، با علم و شك را با يقين، اندوه را با آرامش، ترس را با اميد، اضطراب را با عزم و ... برطرف مى سازد; هم چنين قرآن كريم امراض جسمانى را شفا مى دهد; چنان كه در روايات امامان معصوم(ع) بدان اشاره شده است.^[45]
بنابراين، انسان با تلاوت و اُنس با قرآن و تفكر و تدبر و سپس عمل به دستورهاى آن مى تواند شفاى امراض درونى و حتى جسمى خود را بگيرد.^[46]

[1] . ميزان الحكمه، ج 8، ص 74.
[2] . همان، ص 82.
[3] . غررالحكم و دررالكلم، ص 112.
[4] . بحارالانوار، ج 89، ص 204.
[5] . همان، ص 200.
[6] . ر.ك: الكافى، ج 2، ص 613.
[7] . بحارالانوار، ج 89، ص 202.
[8] . الكافى، ج 2، ص 603.
[9] . قطب الدين راوندى، الدعوات، ص 237; متقى هندى، كنز العمال، ج 1، ص 545.
[10] . وسائل الشيعه، ج 6، ص 168.
[11] . ر.ك: الكافى، ج 2، ص 611.
[12] . تفسير نمونه، ج 1، ص 60; ر.ك: رضا بزاز بنائى، ثواب قرائت سوره هاى قرآن و محمد شب زنده دار، شفاخانه قرآن.
[13] . فاطر، آيات 29 ـ 30.
[14] . وسائل الشيعه، ج 6، ص 184.
[15] . همان، ص 187.
[16] . ميزان الحكمه، ج 8، ص 82.
[17] . محمد مظفرى، دانستنى هايى از قرآن، ص 152 ـ 153 و عبدالرحمن سيوطى، اللئالى المصنوعة فى الاحاديث الموضوعه، ج 1، ص 227 ـ 228.
[18] . الكافى، ج 2، ص 596 ـ 634 و ميزان الحكمه، ج 8، ص 64 ـ 103.
[19] . لقمان، آيات 1 ـ 2.
[20] . تفسير نمونه، ج 8، ص 317، 318 و 256.
[21] . مجمع البيان، ج 10، ص 637.
[22] . همان، ج 6، ص 772 و شيخ صدوق، ثواب الاعمال، ص 108.
[23] . تفسير نمونه، ج 1، ص 60.
[24] . الميزان، ج 2، ص 251 ـ 255 و ج 4، ص 71 ـ 72.
[25] . بحارالانوار، ج 89، ص 206 ـ 209.
[26] . نحل، آيه 89.
[27] . انعام، آيه 38.
[28] . حديد، آيه 25.
[29] . اسراء، آيه 33.
[30] . مزمل، آيه 20.
[31] . نجم، آيات 39 ـ 40.
[32] . ر.ك: بحارالانوار، ج 63، ص 290.
[33] . ر.ك: مفاتيح الجنان، ص 659 ـ 729 و بحارالانوار، ج 83، ص 195.
[34] . غلامرضا نيشابورى، استفتائات قرآنى، ص 159.
[35] . نهج البلاغه، خطبه 193 (همام).
[36] . الكافى، ج 2، ص 611.
[37] . بحارالانوار، ج 92، ص 17.
[38] . ص، آيه 29.
[39] . همان.
[40] . الكافى، ج 2، ص 609،607.
[41] . الكافى، ج 2، ص 449.
[42] . همان، ص 603.
[43] . اسراء، آيه 82.
[44] . نهج البلاغه، خطبه 175، ص 567.
[45] . مفاتيح الجنان، ص 802 ـ 811.
[46] . تفسير موضوعى، ج 1، ص 234 ـ 242.

فضيلت آثار و فوايد تلاوت قرآن كريم

نظر شما

نمایش غیر عمومی

تصویر امنیتی :

فضيلت، آثار و فوايد تلاوت قرآن كريم

فضيلت، آثار و فوايد تلاوت قرآن كريم

الف) تدبر و تفكر در قرآن:

ب) تبرك به قرآن و به دست آوردن ثواب:

ج) عمل كردن به قرآن:

اخبار

پربازدید ترین مطالب