نشانه کامل بودن عقل چیست ؟


به گزارش سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری حوزه: منابع دینی ما سرشار از بیان ویژگی‌های انسان کامل است و عقل به عنوان نماد انسانیت دارای خصوصیاتی است که در روایتی از امام رضا (ع) به آن اشاره شده است.


امام رضا علیه السلام فرمود: عقل هیچ شخصی كامل نمي شود مگر در او ده امتياز باشد:


1- اميد به خير و نيكى از او وجود داشته باشد .


2- مردم از شر او در امان باشند.


3- كار خوب كم ديگران را زياد مى‏انگارد.


4- كار خوب زياد خود را كم می شمارد.


5- از تقاضا و درخواست نيازمندان خسته نمي شود.


6- در طول زندگى از طلب علم ملول نمي‌گردد.


7- فقر در راه خدا برايش از ثروت بهتر است.


8- نزد او خوارى در رابطه با خدا از عزت در ارتباط با دشمن خدا محبوبتر است.


9- گمنامى برايش لذت بخش‏تر از شهرت است .


10-سپس فرمود: آیا می دانید که دهمى چیست ؟


حضار پرسیدند : دهمى چيست؟


آن حضرت فرمود: دهمى اين است كه با هر كس برخورد كرد بگويد او بهتر از من و پرهيزكارتر از من است زيرا مردم دو نوعند، يك دسته واقعا بهتر و پرهيزكارتر از او هستند و يك دسته بدتر و پست‏تر.


وقتى شخصى را ديد كه از او بدتر و پست‏تر است بگويد شايد خوبى او در باطن است و پنهان بودن خوبيش به نفع اوست و خوبى من آشكار است كه شاید اين به ضرر من است.


اما وقتى كسى را ديد كه از او بهتر و پرهيزگارتر است در مقابلش تواضع مي نمايد تا به او برسد اگر چنين بود مقامى ارجمند يافته و به نيكى ياد مى‏شود و برتر از اهل زمان خويش مي گردد.


و اما متن روایت: قال الرضا ع لَا يَتِمُّ عَقْلُ امْرِئٍ مُسْلِمٍ حَتَّى تَكُونَ فِيهِ عَشْرُ خِصَالٍ- الْخَيْرُ مِنْهُ مَأْمُولٌ وَ الشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونٌ- يَسْتَكْثِرُ قَلِيلَ الْخَيْرِ مِنْ غَيْرِهِ- وَ يَسْتَقِلُّ كَثِيرَ الْخَيْرِ مِنْ نَفْسِهِ- لَا يَسْأَمُ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَيْهِ- وَ لَا يَمَلُّ مِنْ طَلَبِ الْعِلْمِ طُولَ دَهْرِهِ- الْفَقْرُ فِي اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْغِنَى- وَ الذُّلُّ فِي اللَّهِ أَحَبُّ إِلَيْهِ مِنَ الْعِزِّ فِي عَدُوِّهِ- وَ الْخُمُولُ أَشْهَى إِلَيْهِ مِنَ الشُّهْرَةِ-ثُمَّ قَالَ ع الْعَاشِرَةُ وَ مَا الْعَاشِرَةُ- قِيلَ لَهُ مَا هِيَ قَالَ ع لَا يَرَى أَحَداً إِلَّا قَالَ- هُوَ خَيْرٌ مِنِّي وَ أَتْقَى- إِنَّمَا النَّاسُ رَجُلَانِ رَجُلٌ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى- وَ رَجُلٌ شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى- فَإِذَا لَقِيَ الَّذِي شَرٌّ مِنْهُ وَ أَدْنَى- قَالَ لَعَلَّ خَيْرَ هَذَا بَاطِنٌ وَ هُوَ خَيْرٌ لَهُ- وَ خَيْرِي ظَاهِرٌ وَ هُوَ شَرٌّ لِي- وَ إِذَا رَأَى الَّذِي هُوَ خَيْرٌ مِنْهُ وَ أَتْقَى- تَوَاضَعَ لَهُ لِيَلْحَقَ بِهِ- فَإِذَا فَعَلَ ذَلِكَ فَقَدْ عَلَا مَجْدُهُ- وَ طَابَ خَيْرُهُ وَ حَسُنَ ذِكْرُهُ وَ سَادَ أَهْلَ زَمَانِه.


بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏75، ص: 336